Alergie domowe, zwłaszcza na roztocza kurzu, pleśń czy drobnoustroje gromadzące się w tkaninach, są jednym z najczęstszych czynników pogarszających jakość snu. Objawy takie jak poranne zatkanie nosa, kaszel, swędzenie skóry czy podrażnienie oczu często wiążą się bezpośrednio z miejscem, w którym spędzamy średnio jedną trzecią życia: łóżkiem.
Materac do spania, choć na pierwszy rzut oka wydaje się biernym elementem wyposażenia sypialni, w rzeczywistości ma ogromny wpływ na środowisko mikrobiologiczne wokół śpiącej osoby.
Materac jako mikrośrodowisko — dlaczego to tutaj rozwijają się alergeny?
Materace do spania gromadzą ciepło, wilgoć oraz złuszczony naskórek, czyli stanowią idealne warunki dla roztoczy i bakterii. Nie chodzi wyłącznie o czystość sypialni, ale o fizyczne właściwości rdzenia materaca:
- pianki i włókna zatrzymujące wilgoć sprzyjają namnażaniu się drobnoustrojów,
- niska cyrkulacja powietrza prowadzi do podwyższenia temperatury rdzenia,
- brak możliwości prania (w przypadku niektórych pokrowców) utrudnia utrzymanie higieny.
Dlatego odpowiednio dobrany materac może ograniczać ekspozycję na alergeny już na poziomie konstrukcji.
Jakie cechy materaca do spania mają znaczenie w profilaktyce alergii?
W profilaktyce alergii liczy się nie tyle sam rodzaj materaca, ile jego zdolność do utrzymania suchego, dobrze wentylowanego i łatwego do czyszczenia środowiska snu.
Wentylacja i odprowadzanie wilgoci
Wilgoć to czynnik krytyczny. Decyduje o rozmnażaniu roztoczy, powstawaniu pleśni i namnażaniu bakterii. Konstrukcje materacy różnią się pod tym względem bardzo wyraźnie.
Najlepiej radzą sobie:
- materace kieszonkowe i hybrydowe (sprężynowe z dodatkową warstwą) – przestrzeń między sprężynami umożliwia swobodną cyrkulację powietrza,
- pianki HR o strukturze otwartokomórkowej,
- lateks naturalny, który nie chłonie wilgoci i szybko wysycha.
Słabiej wypadają pianki termoelastyczne (memory), które zatrzymują więcej ciepła i wilgoci, chyba że producent zastosował systemy perforacji czy nacięć lub dodatki chłodzące.
Materiały naturalnie antyalergiczne
Nie istnieją materace „antyalergiczne” w ścisłym znaczeniu. Są natomiast materiały, które utrudniają rozwój alergenów.
Najskuteczniejsze to:
- lateks naturalny (wysoka odporność na drobnoustroje i pleśń),
- pianki o wysokiej gęstości (utrudniają roztoczom przenikanie w głąb),
- pokrowce z włóknami srebra, bambusa, lnu lub nasączone środkiem antybakteryjnym.
Naturalny lateks wyróżnia się pod tym względem szczególnie: jest chłonny w bardzo niewielkim stopniu, a jego struktura nie sprzyja kolonizacji roztoczy. W tej kategorii warto zwrócić uwagę na materace Talalay.
Pokrowiec zdejmowany i możliwość prania
Zdejmowany pokrowiec na materac to jeden z najważniejszych elementów profilaktyki alergii. Nawet najlepszy rdzeń materaca nie pomoże, jeśli powierzchnia nie będzie regularnie odświeżana.
Przy alergiach (zwłaszcza na roztocza) zaleca się:
- pranie pokrowca w temperaturze 40–60°C,
- pranie co 3–6 miesięcy, a przy silnych alergiach — co 1–2 miesiące,
- pokrowce dwuczęściowe (łatwiejsze do domowego prania – każda z części swobodnie mieści się w pralce).
Pokrowce z dodatkami chłodzącymi lub żelowymi również ograniczają wilgoć przy skórze, co zmniejsza namnażanie alergenów.
Odporność konstrukcji na gromadzenie kurzu
Materace sprężynowe i hybrydowe mają przestrzenie między sprężynami. Przestrzenie te teoretycznie mogą gromadzić kurz, ale dobra wentylacja sprawia, że kurz nie „zamyka się” w rdzeniu. Łatwo go usunąć, a warunki mikrobiologiczne są stabilniejsze.
W piankach zbitych, o słabej cyrkulacji, kurz może osiadać głębiej, co jest niekorzystne dla osób z alergią wziewną.
Jak różne konstrukcje materacy wypadają pod kątem alergii?
Różne rodzaje materacy w różny sposób wpływają na ograniczenie kontaktu z alergenami. Najważniejsze jest to, jak dobrze odprowadzają wilgoć i powietrze oraz czy potrafią utrzymać suchy mikroklimat.
Najlepiej pod tym względem wypadają materace lateksowe, które naturalnie ograniczają rozwój bakterii i roztoczy, nie chłoną wilgoci i dobrze wentylują wnętrze. Solidną alternatywą są nowoczesne pianki wysokoelastyczne (HR), zapewniające dobrą cyrkulację powietrza i brak elementów podatnych na korozję. Z kolei konstrukcje hybrydowe korzystają z wentylacji gwarantowanej przez sprężyny, a warstwy lateksu lub HR dodatkowo poprawiają higienę i stabilność mikroklimatu.
Więcej ostrożności wymagają materace z dużą ilością pianki memory, która zatrzymuje ciepło i wilgoć, wolniej wysycha i dlatego potrzebuje dobrego stelaża o swobodnej wentylacji. W praktyce modele z cienką warstwą memory lub perforacją sprawdzają się znacznie lepiej niż wersje pełne.
Czego unikać przy alergiach domowych?
- materacy bez zdejmowanego pokrowca,
- stelaży pełnych z płytą MDF (blokują cyrkulację),
- niskiej jakości pianek, w których kurz osiada głębiej,
- zbyt miękkich materacy, które zatrzymują ciepło i wilgoć,
- intensywnych zapachów chemicznych — mogą podrażniać drogi oddechowe.
Jeśli nie wiesz jak wybrać odpowiedni materac dla alergika, odwiedź salony z materacami Promus w Warszawie. Znajdziesz w nich nie tylko szeroki wybór materacy, ale także stelaży o odpowiedniej konstrukcji. Wykwalifikowani doradcy przedstawią Ci najlepsze rozwiązania dla osób zmagających się z alergiami domowymi.
